Donaixti-Ibarren barrikadak lehenengo gisan
Jacques Jaragoyhenek kondatzen du Altzürüküko maskaradak joan zirelarik Donaixti-Ibarrera 1951n, herrian sartzeko lehen barrikadan, herritarrek haga bat atxiki zutela bidearen trabatzeko, lehenagoko modan. Lehen dantzariak, txerreroak, behar izan zuten gainetik pasatu, buhameek lagundurik, maskaradek herrian sartzeko eskubidea ukan zezaten. Jakesek azpimaratzen du bere garaian ohitura atxikitzeko baizik egina zela eta ez desafio gisa.
Lekukoa(k): Jakes Jaragoyhen, Battitte Queheille
Herria: Altzürükü
Artxibo-funtsa(k): Pirinio Atlantikoetako artxiboak
Bilduma: Euskal dantza
Elkarrizketatzailea(k): Terexa Lekumberri
Data: 2013-06-14
Iraupena: 0:02:17
Erreferentzia: 187-16
Baionako eta Ipar Euskal Herriko artxibotegiko kodea: 19 AV 1202
Kanpo lotura: http://earchives.le64.fr/ead.html?id=FRAD064_IR0643&c=FRAD064_IR0643_de-1204
Gaia(k): Maskarada
Eskubideak eta erabilpen baldintzak
© Pirinio Atlantikoetako Departamenduko artxiboak
Egile eskubide guziak erreserbatuak. Lekukotasun osoa Euskal kultur erakundeko egoitzan ikus daiteke, Uztaritzen (hitzordua hartuz, 0(33)5 59 93 38 70 telefonora deituz edo mezu bat idatziz kontsulta@eke.eus helbidera), baita ere Baionako eta Paueko Departamendu Artxibotegietako irakurgeletan, hor ere hitzordua hartuz (gehiago jakiteko: earchives.le64.fr).
Jakes Jaragoyhen
Jakes Jaragoyhen 1933ko urtarrilaren 30ean sortua da, Altzürükü Abehea etxean. Zazpi haurreko familia bateko mutiko bakarra zen. Haren aita, bere lau anaiak bezala, dantzaria zen. Jakesi, haurra zelarik, laket zitzaion aita dantzan ikustea, etxean. Nahiz eta neskek ez zuten orduan maskaradan parte hartzeko eskubiderik, haren arreba batek, Madalenak, dantza ikasi zuen. Berantago, Pariseko xiberotarrei irakatsi zien eta ondotik Larrainen, bere alabari, Etxart familiaren barnean, kantuz eta dantza aritzeko usaia baitzuten. Jakes herriko eskolan ibili zen, hamalau urteetan zertifikata erdietsi arte. Ondotik, familiaren etxaldean ari izan zen. Ez da sorterritik joan, salbu soldadugoaren denboran (26 hilabete, barne, urte bat Aljerian) eta dantzak eskaini zizkion aukeren karietara.
Battitte Queheille
Battitte Queheille Altzürükün sortu zen 1952ko otsailaren 18an, Iagai etxean. Sorterrian izan zen eskolan, Oloroe-Donamarian batxilergoa ukan zuen, eta ekonomia lizentzia Pauen. Lehenik Maule-Lextarren ari izan zen lanean arno-tratulari batekin, eta gero hamaika urtez Helburu Anitzeko Herriarteko Sindikatuan (HAHeS), eta hogei urtez Maule-Lextarreko Axuria kooperatiban. Altzürüküko auzapez izan zen 1989tik 2008ra, eta Zuberoako Herri Elkargoko lehendakari.
Jakes Jaragoyhenek eta herriko beste gazte batzuek irakatsi zizkioten zuberotar dantzak, eta zenbait maskarada eta pastoraletan parte hartu izan du.
