"Emaztea..." - "Partitzeko tenorea"
Soinua txarra da lehen kantuan.
Lekukoa(k): Joseph Jaureguiber
Herria: Larraine
Artxibo-funtsa(k): Prusiako Komisio fonografikoaren artxiboak (Alemania)
Bilduma: Lehen Mundu gerlako euskal presoen grabaketak (1916-1917)
Elkarrizketatzailea(k): Königlich Preußische Phonographische Kommission, Hermann Urtel, Georg Schünemann
Data: 1917-09-30
Iraupena: 0:01:50
Erreferentzia: BER-05-22
Prusiako Komisio fonografikoaren artxibo-kodea : Phon. Komm. 516
Kanpo lotura: http://www.smb-digital.de/eMuseumPlus?service=ExternalInterface&module=collection&objectId=743540&viewType=detailView
Gaia(k): Kantua eta musika
Eskubideak eta erabilpen baldintzak
© Sammlung Phonographische Kommission VII WS 238, Ethnologisches Museum, Staatliche Museen zu Berlin-PreuBischer Kulturbesitz / © Lautarchiv, Humboldt-Universität zu Berlin
Euskaldun honen grabaketak Alemaniako bi erakundetan artxibatuak dira: argizarizko zilindroak Berlingo Etnologia Museoan, eta disko gramafonikoak Humboldt Unibertsitatean. Hots, kasuaren arabera, bi jabego ezberdin baditu. Humboldt Unibertsitateko artxiboen eskubideak zainduak dira. Kontsultagarri dira Euskal kultur erakundeko egoitzan (hitzordua hartuz, 0(33)5 59 93 38 70 telefonora deituz edo mezu bat idatziz kontsulta@eke.eus helbidera). Etnologia Museoak artxiboen soinuak eta dokumentuen irudi numerikoak mintzoak gunean zintzilikatzea baimendu digu, eta horretarako zinez eskertu nahi dugu.
Joseph Jaureguiber
Joseph Jaureguiber, Larrainen sortua 1884ko azaroaren 7an, ofizioz espartin-egilea, Gotainen hila da 1956ko urriaren 29an.
Aita Bernard Jaureguiber, 1851n sortua, hargina, eta ama, Marie Iribe, 1855ean sortua.
Joseph Gotainen ezkondu zen 1913ko otsailaren 1ean Marie-Annette Etchegoyhen (1889-1966) dendariarekin. Gotaine Jaureguiberrian bizi zen bikoteak 7 haur ukan zituen: Marie (1913- ?), Marguerite (1921-2011), Marie-Anne (1922-1951), Pierre (1923-….), Ernest (1927-1988), Joseph (1928-2016) eta Edouard Jean (1930-2012).
Soldadoaren eta gerlako presoaren ibilbidea
Mobilizaturik, Joseph Jaureguiber gerlara joan zen 1914ko abuztuaren 4ean. Massiges-en (Marne) desagertu zen 1914ko abenduaren 21ean eta preso ezarria izan Alemanian, Meschede preso-esparruan. Jaureguiber zuberotarra Komisio fonografikoak euskaldunetan gehien grabatu zituenetarik bat da: 1916ko martxoan Merseburg-en grabatua izan da, eta 1917ko irailaren 30ean, Stolberg-en. Haren ahots indartsua azpimarratzekoa da. Honen artxiboak (kantu asko, pastorala pasarte, narrazio) Alemaniako 2 erakundeen artean banatuak dira.
Gerla bururatzean, 1919ko urtarrilaren 26an herriratua eta 7garren erregimendu kolonialan ezarria izan zen. Eta martxoaren 31n etxera igorria, Gotainera. Erreserban emana 1924an, afekzionerik gabe ezarria izan zen 1927ko urtarrilaren 16an.
Etxekoen memoria 100 urte pasa ondoan
Joseph Jaureguiberren aztarnak xekatzen zituela, Maider Bedaxagar zuberotarrak honen 2 seme filmatu ditu 2015ean, Joseph (1928-2016) eta Pierre. Azken honek bazakien aitak kantatu zuela Alemanen aurrean. Bi semeen ihardokitze hunkigarria ikusgai da Maitia nun zira?, 2016an Ainara Menoyok eta Elena Canas-ek sortu dokumentalean.
Iturriak:
- Prusiako Komisio fonografikoaren fitxa © Lautarchiv, Humboldt-Universität zu Berlin (EKEn kontsultagarri grabaketetako beste dokumentu guziekin)
© Pirineo-Atlantikoetako Artxibo Zerbitzua [sarean]:
- Larraine herriko-etxeko sortze akta: http://earchives.le64.fr/img-viewer/FRAD064003_IR0002/LARRAU/5MI316/viewer.html?ns=FRAD064006_5MI316_1284.jpg
- Frantses armadako erregistroa: https://consultarchives.le64.fr/registre_militaires/78967
