Ezpeletako ekonomia 1950 hamarkadan: Carriat taneria
Oraindik ez da sarean eskuragarri pasarte hau. Laguntzarik behar baduzu, sar gurekin harremanetan .
Lekukoa(k): Frantxoa Garat, Xan Ipharaguerre
Herria: Ezpeleta
Artxibo-funtsa(k): Pirinio Atlantikoetako artxiboak
Bilduma: Euskal dantza
Elkarrizketatzailea(k): Terexa Lekumberri
Data: 2012-10-25
Iraupena: 0:01:00
Erreferentzia: 166-21
Baionako eta Ipar Euskal Herriko artxibotegiko kodea: 19 AV 572
Kanpo lotura: http://earchives.le64.fr/ead.html?id=FRAD064_IR0643&c=FRAD064_IR0643_de-574
Gaia(k): Larrugintza
Eskubideak eta erabilpen baldintzak
© Pirinio Atlantikoetako Departamenduko artxiboak
Egile eskubide guziak erreserbatuak. Lekukotasun osoa Euskal kultur erakundeko egoitzan ikus daiteke, Uztaritzen (hitzordua hartuz, 0(33)5 59 93 38 70 telefonora deituz edo mezu bat idatziz kontsulta@eke.eus helbidera), baita ere Baionako eta Paueko Departamendu Artxibotegietako irakurgeletan, hor ere hitzordua hartuz (gehiago jakiteko: earchives.le64.fr).
Frantxoa Garat
Ezpeletako erretore gisa egon zen denboran (1988-1997), Frantxoa Garatek Xan Iparraguirrerekin gogoetan aritzeko parada izan zuen, Besta Berriren ohiturari dinamika berri bat nola eman pentsatzeko. Denbora hartan, elizatiarrek eta klikak lagundurik egiten zen gorputz sainduaren prozesio sinple bilakatu zen. 1990ean, erabaki zuten besta hori bizi berritzea, zentzu eta edertasun gehiagora itzuliz (dantzari, jantziei, sinbolikari eman leku nagusia) . Arrakasta handia izan zuen eta horrela segitu zuen, 2000 arte. Orduan berriz ere prozesio sinple bilakatu zen. Frantxoa Garatek Besta Berri beste parrokia batzuetan ezagutu du, eta bereziki Armendaritzen (1977-1988), non besta horrek oposizio guziak agerrarazten baitzituen. Hazparneko Zelai auzoaldeko Lordaenean 1944an sorturik, Hazparnen, Uztaritzen, Baionan, Akizen eta Erroman ikasi zuen (1968-1972: Teologia moraleko lizentzia). 2012an egin elkarrizketa batean, Besta Berri desberdinetan bizi izan zituen esperientziak eta ohitura horretaz egiten zuen irakurketa soziologikoa aipatu zituen.
Xan Ipharaguerre
Xan Ipharaguerre Ezpeletan sortu zen 1946an, eta kasik bizi guzian han bizi izan da. Erretreta hartu zuenean koinata supituki hil zitzaion, eta amaginarrebaren laguntzeko, emaztearen Makeako sortetxean plantatu behar izan zuen laborantzan.
Laborari semea zen, eta handitu zen etxean amatxik saltegi ttipi bat bazuen; leku inportantea izan da beti herriko plazako bizian. Xan herriko langile izan da, eta azkarki parte hartu du Ezpeletako musikaren eta dantzaren tradizioa mantentzeko. Alabaina, Ezpela dantza-taldea sortu zuen 1968an, txaranga 1990ean, eta Besta Berriren tradizioa berpiztu. Ttipidanik parte hartu zuen bestaburu horretan, aita herriko klikaren arduradun izanik.
